Từ Federer

Trong chuỗi trận hồi sinh, lấy lại vị trí số ba thế giới (từ Murray) và buộc tất cả phải thừa nhận anh vẫn chưa hết thời, huyền thoại người Thụy Sĩ giao bóng một (1st serve) ăn điểm lên tới 83,2%. Không có ai đạt được hiệu suất khủng khiếp đó như anh.

Tỉ lệ giao bóng hai ăn điểm của Federer trong quãng thời gian ấy cũng vượt trội so với các tay vợt khác, 58%.

Hai tỉ lệ này được hiểu nôm na là khi Federer cầm giao bóng 100 lần, thì 70 lần bóng đi vào sân, và trong đó có khoảng 58 lần anh giành điểm. Còn trong 30 lần giao bóng hai, anh giành được ít nhất 17 điểm. Và như thế, trên tổng số 100 điểm Federer cầm giao bóng, khoảng ba phần tư số điểm thuộc về anh.  

Tỷ lệ giao bóng 1 thành công của Federer là vô đối

Với tỉ lệ ấy, rõ ràng là rất ít người có thể bẻ được game giao bóng của FedEx. Cỡ như Tsonga lúc bị dồn ở chân tường, chơi thứ tennis hoang dã, cũng chỉ bẻ được của anh hai game.

Nhưng, có những người rất ít khi bị bẻ gãy game giao bóng, thậm chí thắng tuyệt đối khi có bóng trong tay trong một trận đấu nào đó mà vẫn thua. Như Karlovic hay Isner đánh với Nadal hiếm khi mất game mà toàn thua tỉ số 6-7,6-7 và 6-7. Tức là họ "chết" ở loạt tiebreak.

Bản thân Federer cũng chịu chung quy luật này. Suốt 8 năm anh tung hoành và giành 16 Grand Slam, Federer chưa bao giờ đạt tỉ lệ giao bóng một ăn điểm nhiều như năm 2011 với tỉ lệ 78,8% mà trắng tay ở bốn giải lớn: 2010-78.2%; 2009-79.3%; 2008-76.9%; 2007-77.3%; 2006-76.7%; 2005-76.3%; 2004-78.2%; 2003-78.5%.

Federer hồi sinh cuối năm 2011 trên thực tế đã ghi nhận sự nhích lên đồng loạt của tất cả các chỉ số, ngoại trừ trả giao bóng một, trong cả năm là 33% còn ở chuỗi 17 trận toàn thắng lại chỉ là 31,2%. Những chỉ số khác cũng tăng là: Trả giao bóng hai, giành game khi không cầm giao bóng và chuyển hóa cơ hội khi có break là 49% so với trung bình cả năm 41,5%.

Ở đây, cũng có thể hiểu là khi Federer có hai điểm break point là anh sẽ bẻ được game của đối thủ một lần. Mà để bẻ giao bóng thì cần phải có kỹ năng trả giao bóng và tổng hợp các cú quả khác nhau.

Từ Djokovic và Nadal

Djokovic trong năm 2011 thống trị thế giới không phải nhờ những cú ace hay đối thủ trả bóng không vào sân. Anh chỉ đạt tỉ lệ 65% giao bóng vào sân (đứng thứ 10) và có tỉ lệ giao bóng một giành điểm là 74% (đứng thứ 21). 

Tỉ lệ giành điểm ở những lần giao bóng hai của Djokovic cũng không vượt trội so với phần còn lại, đứng thứ tư và bằng với Roddick là 56%.

Nadal không gây sức ép được lên đối thủ ở những quả giao bóng

Nếu nói rằng giao bóng không còn quan trọng nữa thì không đúng, bởi năm 2010, Djokovic giao bóng một giành điểm ở tỉ lệ 71% (đứng thứ 37), thấp hơn 3% so với năm nay, và giao bóng hai giành điểm là 52% (đứng thứ 27), cũng thấp hơn 4% so với 2011.

Nhưng rõ ràng là Djokovic cũng cho thấy vai trò của thể lực, của sự toàn diện giữa cú phải và cú trái, của lối đánh thông minh trên khắp mặt sân và cả yếu tố tâm lý - sự tự tin tuyệt đối vào bản thân. Đôi khi, những yếu tố trên mới sắm vai trò quyết định, mà đỉnh cao của nó là trận bán kết US Open 2011, khi Federer cầm giao bóng và có hai match point, nhưng vẫn bị Djokovic đánh bại.

Nadal trong năm 2011 gặp vấn đề lớn về cú giao bóng, hầu như không gây được sức ép lên đối thủ. Nhưng anh vẫn là số 2 trong năm về thành tích, nhờ nằm trong top đầu về tỉ lệ giành game khi đối phương giao bóng (34,5%).

Và thoáng nghĩ về năm 2012

Một tay vợt dựa nhiều (dù chỉ là nhiều hơn so với đối thủ) vào kỹ năng giao như Federer sẽ có những cơ hội khác nhau ở các giải đấu với các mặt sân khác nhau, là cơ may cao hơn ở các mặt sân bóng đi nhanh và thấp hơn ở các mặt sân bóng nảy chậm.

Chuỗi 17 trận thắng liên tiếp và ba danh hiệu gối lên nhau của Federer đều diễn ra ở các giải đấu sân trong nhà, trên mặt sân cứng có tốc độ nhanh nhất. US Open và Wimbledon có điều kiện tương tự.

Bóng không hao tổn nhiều tốc độ sau khi chạm mặt sân sẽ giúp cho Federer gây khó khăn cho đối thủ từ cú giao bóng của anh vốn thường có điểm rơi khó.

Mặt sân nhanh bóng thường nảy thấp hơn (mặt sân thấp) và vì thế những cú kick serve khi giao bóng hai từ các đối thủ cũng không gây khó khăn nhiều cho Federer, người rất ngại những cú giao bóng xoáy cao và đổi hướng mà lại nhằm vào trái tay của anh.

Nhưng ưu thế đó sẽ phần nào mất đi khi Federer bước vào Australian Open và French Open - hai giải đấu mà cái sau là sân đất nện còn cái trước cứ sau mỗi lần đổi chất liệu mặt sân, từ Rebound Ace sang Plexicushion lại chậm đi đôi chút.    

Thực tế, sự hoàn hảo của Federer đã đưa anh vượt lên trên sự khác biệt các mặt sân trong những năm qua, thể hiện qua việc 4 lần lên ngôi ở Australian Open trong đó năm 2010 là trên mặt sân Plexicushion, rồi năm 2009 đăng quang ở Roland Garros.

Chỉ có điều, khi tuổi tác chống lại các tay vợt, chỉ những ai khai thác tối đa được lợi thế giao bóng mới mong thành công. Lão tướng Ivan Ljubicic, nay 32 tuổi, đăng quang ở Indian Wells 2010 cũng là bởi anh không đánh mất "cái gen giao bóng" của các tay vợt Croatia.

Một cú giao bóng tốt để dứt điểm nhanh sẽ tiết kiệm được thể lực (thay vì phải giao bóng nhiều lần và bị kéo vào lối đánh cù cưa). Một cú giao bóng tốt sẽ giúp tâm lý của các tay vợt trở nên vững vàng hơn.

Chỉ băn khoăn một điều là lịch của Grand Slam bao năm qua vẫn không đổi: cứ đánh xong hai giải sân chậm là Australian Open và Roland Garros xong mới tới hai giải sân nhà Wimbledon và US Open.